Ад аднаго да чатырох: як будзе дзейнічаць сістэма штрафных балаў для парушальнікаў, якую прапаноўвае ўвесці ДАІ
У мінулым годзе Дзяржаўтаінспекцыя выступіла з ініцыятывай аб унясенні змяненняў у Закон аб дарожным руху. Апроч іншага, прапанавана ўвесці сістэму штрафных балаў, якія могуць пацягнуць пазбаўленне пасведчання кіроўцы. Пакуль гэта толькі задума, але ўявіць, як яна будзе працаваць, магчыма ўжо цяпер. Для гэтага разам з супрацоўнікамі ДАІ УУС Гомельскага аблвыканкама карэспандэнт «Р» адправiўся ў рэйд. Наша мэта – умоўна апрабаваць бальную сістэму, а таксама даведацца, што думаюць аб магчымым новаўвядзенні самі вадзiцелi.
Правілы складання
У патрульным аўтамабілі мы абмяркоўваем тэму з інспектарамі Ігарам Камандзірчыкам і Дзмітрыем Семяр’янавым. На першы погляд, што можа быць больш эфектыўна, чым пакаранне рублём? Але ж, як ні дзіўна, гэтая «пуга» працуе не заўсёды. Для некаторых вадзiцеляў парушаць ПДР – ледзьве не стыль жыцця. Яны згодны плаціць колькі прыйдзецца, але ездзіць як хочацца. Прапанаванае новаўвядзенне заклікана астудзіць іх запал да таго, як адбудзецца сур’ёзнае ДТЗ.
Алгарытм просты: за кожнае парушэнне інспектар не толькі складае пратакол, але і налічвае балы. Мінімум – 1, максімум – 4. Градацыя вызначаецца цяжарам парушэння і памерам прадугледжанага грашовага штрафу, які, вядома ж, ніхто не будзе адмяняць. Чацвёрка на лiку вадзiцеля з’явіцца за парушэнне правілаў абгону з выездам на сустрэчную паласу, стварэнне аварыйнага становішча або перавышэнне хуткасці паўторна на працягу года і больш чым на 20 км/г. Атрымаюць максімальны бал і тыя, хто не захоча саступіць дарогу спецтранспарту з уключанымі сігналамі. Калі назбіраецца 15 балаў, вадзіцель пазбаўляецца пасведчання тэрмінам на шэсць месяцаў.
Тым часам першы аўтамабіліст спынены за перавышэнне хуткасці.
– Часта парушаеце? – цікавіцца капітан Семяр’янаў. – Злосна?
– Абсалютна не злосна. Апошні раз – у 2016 годзе было. Ды і тое з-за тэхагляду на чужой машыне.
Сяргей Будзіміравіч на самай справе кіроўца дысцыплінаваны. Але менавіта сёння мог бы атрымаць два балы адразу. Аб планах ДАI ён не чуў і цяпер з цікавасцю слухае інспектара, задае пытанні. Даведаўшыся, што балы будуць улічвацца толькі на працягу года, з палёгкай уздыхае:
– Ну, тады нармальна. Я столькі не парушаю. Вось калі б за ўвесь час лічылася – было б жорстка. Нават вельмі.
Тэарэтычна набраць траціну, а тое і палову ліміту па балах можна лiтаральна за адзін раз. Але для гэтага трэба быць злосным парушальнікам. Ехаць непрышпіленым, перавышаючы хуткасць і размаўляючы па тэлефоне, перавозячы дзіця без крэсла ў аўтамабілі, які не прайшоў тэхагляд. Такіх унікумаў, вядома, няшмат, але яны ёсць.
Наблізіўся да іх і мужчына на старэнькім «Фальксвагене», які здзейсніў адразу некалькі парушэнняў. Ехаў без рэменя бяспекі, не прапусціў пешаходаў на пераходзе, а ТА на аўтамабіль даўно пратэрмінаваны. Зараз усё гэта стала прычынай трох пратаколаў. А калi б новаўвядзенне ўжо дзейнiчала, яшчэ і дадало б яму адразу 4 балы.
Разам з тым трэба ведаць: за нязначныя парушэнні, такія як адсутнасць страхоўкі або забытае дома вадзіцельскае пасведчанне, балы налічвацца не будуць. Выявіць наяўнасць цi адсутнасць пасведчання можна за лічаныя хвіліны.
Паўтор пройдзенага
Ініцыятыва ДАІ выносілася на грамадскае абмеркаванне. Пачытаўшы каментарыі на партале forumpravo.by, можна зрабіць выснову, што ў цэлым кіроўцы не пярэчаць. Сумненне выказалі ўладальнікі аўтамабіляў, якія здаюцца ў арэнду. Яны асцерагаюцца, што парушэнні, зафіксаваныя відэакамерамі, будуць запісваць на іх рахунак. У ДАІ запэўніваюць, што механізм вырашэння гэтай праблемы ёсць.
Яшчэ адна група рызыкі – вадзiцелi маршрутак. Кожная перавозка пасажыраў звыш дапушчальнай колькасці (тое, што адбываецца ў час пік) будзе карацца двума баламі. Маршрутчыкі таксама нярэдка праязджаюць на чырвонае святло, парушаюць раднасць і ствараюць аварыйныя сітуацыі. Пры такім раскладзе перспектыва назапасіць 15 балаў, пазбавіцца пасведчання, а з iм і працы цалкам рэальная. Ёсць падстава сур’ёзна задумацца аб змене стылю ваджэння.
Вадзіцелі са стажам успамінаюць, што яшчэ пры Савецкім Саюзе адзін час дзейнічала бальная сістэма. Пасля ад яе адмовіліся. Магчыма, з-за складанасці вядзення ўліку. Зараз такой праблемы няма. Доступ да баз даных інспектар ДПС атрымлівае лёгкім рухам пальцаў па экране планшэта.
– Бальная сістэма паспяхова зарэкамендавала сябе ў Грузіі, Латвіі і іншых краінах, – рэзюміруе намеснік начальніка УДАІ УУС Гомельскага аблвыканкама Андрэй Гаркуша. – У першую чаргу гэта мера прафілактыкі ў адносінах да кіроўцаў, якія сістэматычна парушаюць правілы. Напрыклад, пастаянна перавышаюць хуткасць, ведаючы, што, акрамя штрафу, гэта нічым не пагражае. Спадзяёмся, новы спосаб уздзеяння на ліхачоў дасць магчымасць павысіць узровень дысцыпліны і бяспекі на дарогах. І як вынік – знізіць колькасць ДТЗ.
Руслан Праляскоўскі, «Рэспубліка», 18 ліпеня 2019 г.